– Ochrona środowiska, transgraniczna mobilność, kultura i turystyka, współpraca instytucji i obywateli – to tematy współpracy, na które wnioskodawcy mogą otrzymać dofinansowanie ze środków programu Interreg Polska-Słowacja 2021-2027 – mówił podczas konferencji otwierającej program Grzegorz Puda, minister funduszy i polityki regionalnej. W wydarzeniu wzięła także udział Veronika Remišová, wicepremier Republiki Słowackiej oraz beneficjenci obecnej edycji programu, którzy zaprezentowali efekty swoich projektów zrealizowanych w polsko-słowackim partnerstwie.
Komisja Europejska właśnie zatwierdziła program Interreg Polska-Słowacja (26 września 2022). Budżet programu to prawie 130 mln euro z EFRR dla pogranicza polsko-słowackiego.
"Programy Interreg od 32 lat w Europie, a od prawie 20 lat w Polsce z powodzeniem wspierają współpracę między ludźmi ponad granicami. Ułatwiają wspólne rozwiązywanie problemów i wymianę wiedzy. Dzięki nim budujemy sąsiedzkie relacje i rozwijamy współpracę w międzynarodowym partnerstwie. Jak wielkie znaczenie ma współpraca transgraniczna widać doskonale teraz, kiedy Polska przyjęła setki tysięcy uchodźców z Ukrainy. Było to możliwe dzięki więzom, które wytworzyły się między naszymi krajami na poziomie osób prywatnych, organizacji i samorządów" – mówił podczas otwarcia programu Interreg Polska-Słowacja 2021-2027 minister Grzegorz Puda.
"Integrację społeczności lokalnych ponad granicami wspierają m.in. małe projekty. Są one wdrażane w ramach Funduszy Małych Projektów przez euroregiony oraz słowackie kraje samorządowe. Ich realizacja pokazuje jak poprzez kulturę, podtrzymywanie tradycji, ochronę środowiska, a także współpracę gmin oraz instytucji pozarządowych można doskonale integrować lokalne społeczności. Dzięki programom Interreg granica przestaje być barierą" – dodał.
Jak zaznaczył minister Puda – Euroregiony, EUWT oraz słowackie kraje samorządowe, umiejętnie korzystając z funduszy unijnych, wspierają realizację małych projektów w dziedzinie: kultury, sztuki, kultywowania tradycji, edukacji, sportu, turystyki, ochrony środowiska. Dzięki tym projektom integrowane są lokalne społeczności. A to tylko część obszarów, na które beneficjenci mogą otrzymać dofinansowanie z funduszy unijnych. Dzięki zaangażowaniu samorządów lokalnych, instytucji publicznych i organizacji samorządowych Interreg stał się rozpoznawalną marką po obu stronach granicy.
Wspólna strategia Programu – wyzwania i priorytety
Program Interreg Polska-Słowacja 2021-2027 będzie realizował swoje działania w ramach czterech osi priorytetowych:
- Przyjazne naturze i bezpieczne pogranicze,
- Lepiej połączone pogranicze,
- Twórcze i atrakcyjne turystycznie pogranicze,
- Współpraca instytucji i mieszkańców pogranicza.
Jaki będzie nowy program?
Priorytety Programu wpisują się w strategię Europejskiego zielonego ładu, a przy wyborze projektów będą wykorzystywane kryteria, które promują zielone rozwiązania. Realizowane w Programie projekty będą wspierać cele środowiskowe i klimatyczne polityki spójności w tym także dotyczące bioróżnorodności.
Program na lata 2021-2027 otwiera się na udział małych i średnich przedsiębiorstw w projektach dotyczących:
- przystosowania do zmian klimatu oraz zapobieganiu ryzyku związanemu z klęskami żywiołowymi
- wzmacniania ochrony i zachowania przyrody,różnorodności biologicznej
- wzmacniania roli kultury i zrównoważonej turystyki w rozwoju gospodarczym, włączeniu społecznym i innowacjach społecznych.
Ponadto nowością w programie jest partycypacja społeczna. Partycypacja polega na włączaniu różnych grup społecznych w projektowanie i wdrażanie przedsięwzięć w sektorach kultury i turystyki. Partycypacja jest po to, aby projekty lepiej odpowiadały na różne potrzeby społeczne.
Celem programów Interreg jest zintegrowany i harmonijny rozwój regionalny obszarów przygranicznych. Na południowej granicy Polski są realizowane dwa programy dwustronne - z Czechami i Słowacją. Tematyka programów w perspektywie finansowej 2014-2020, które nadal trwają, obejmuje m.in. dziedzictwo kulturowe i przyrodnicze, edukację transgraniczną oraz współpracę instytucji i ludzi.
W nowej edycji programu Interreg Polska-Słowacja, w latach 2021-2027, będzie kontynuowane dofinansowanie dla dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego, współpracy instytucji i mieszkańców. Pojawią się także nowe tematy związane z dostosowaniem się do zmian klimatu i utrzymaniem bioróżnorodności na południowym pograniczu.
Istotnym elementem działań w zakresie społecznego i gospodarczego rozwoju turystyki na pograniczu jest tworzenie sieci współpracy instytucji różnych sektorów, np. współpraca instytucji publicznych z sektorem prywatnym w celu świadczenia usług dla społeczności lokalnych oraz turystów. W programie ze Słowacją będzie możliwa bezpośrednia współpraca z sektorem MŚP.
Jednym z najważniejszych wyzwań będzie minimalizowanie negatywnych skutków pandemii, w szczególności w branżach związanych z ruchem turystycznym.W nowym programie Polska-Słowacja działania związane z edukacją będą mogły być wspierane w zakresie tematów związanych ze zwiększeniem świadomości mieszkańców odnośnie do dbania o czystość środowiska naturalnego, zmian klimatu, bioróżnorodności, segregacji odpadów, energooszczędności, dbania o czystość środowiska naturalnego.
"Projekty transgraniczne mają istotne znaczenie dla rozwoju regionu. Zrewitalizowane obiekty dziedzictwa przyrodniczego i kulturowego oraz zmodernizowana infrastruktura drogowa zwiększają dostępność, a także podnoszą atrakcyjność turystyczną polsko-słowackiego pogranicza. Innowacyjne inicjatywy edukacyjne pomnażają zasoby kapitału społecznego. Z rezultatów projektów korzystają zarówno mieszkańcy pogranicza, jak też polscy i zagraniczni turyści, licznie odwiedzający tereny przygraniczne. Realizowane przedsięwzięcia to kolejne impulsy do zacieśniania transgranicznej współpracy" – podsumował minister Grzegorz Puda.
Konkursy na projekty wystartują na przełomie listopada i grudnia br.
Podczas wydarzenia podsumowano najważniejsze osiągnięcia programów Interreg, szef resortu funduszy i polityki regionalnej podziękował za aktywne zaangażowanie samorządów województw we wdrażaniu dotychczasowych edycji programu Polska -Słowacja Beneficjenci przedstawili realizowane z sukcesem projekty.
Program Interreg Polska-Słowacja 2021-2027 promuje współpracę transgraniczną pomiędzy Polską a Słowacją. Zasięgiem terytorialnym obejmuje następujące regiony przygraniczne:
- w Polsce – w województwie śląskim: podregion bielski i powiat pszczyński z podregionu tyskiego; w województwie małopolskim: podregiony oświęcimski, nowosądecki, nowotarski oraz powiat myślenicki z podregionu krakowskiego; w województwie podkarpackim: podregiony krośnieński i przemyski, powiat m. Rzeszów oraz powiat rzeszowski z podregionu rzeszowskiego,
- na Słowacji – podregiony: Żyliński Kraj Samorządowy i Preszowski Kraj Samorządowy oraz powiat Spiska Nowa Wieś w Koszyckim Kraju Samorządowym.